Τι να περιμένετε και τι να μην περιμένετε από την ψυχοθεραπεία.
Από την εμπειρία μου με ανθρώπους που σκέφτονται να ακολουθήσουν ψυχοθεραπεία για να βελτιώσουν την ψυχική τους υγεία, η τελική απόφαση που θα πάρουν βασίζεται σε διαφορετικά ερεθίσματα.
Μερικές φορές, είναι η ανησυχία ενός φίλου, συνεργάτη ή μέλους της οικογένειας που γίνεται η κινητήριος δύναμη για να ζητήσει βοήθεια κάποιος. Σε άλλες περιπτώσεις, ένας δάσκαλος, ένας συνάδελφος ή ένας εργοδότης επιμένει ότι η ψυχική υγεία πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα προκειμένου να μπορέσει κάποιος να επιστρέψει στο σχολείο ή στην εργασία του έχοντας μία καλύτερη ψυχολογική βάση.
Συνήθως, οι ενήλικες γνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους θα ήθελαν οι σχέσεις τους να βελτιωθούν, η διάθεση ή το άγχος τους να γίνουν πιο διαχειρίσιμα ή τις συγκεκριμένες συμπεριφορές που θα ήθελαν βοήθεια για να αλλάξουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάνουν «αυτοαναφορά» στο συμφέρον της προσωπικής τους ανάπτυξης, στη μείωση των συμπτωμάτων και στη γενικότερη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Ανεξάρτητα από το πώς μπορεί να φτάσετε στην απόφαση να δοκιμάσετε την ψυχοθεραπεία (ή το είδος της θεραπείας που θα επιλέξετε), θα μπείτε στην πρώτη σας συνεδρία με μια σειρά από προσδοκίες, συμπεριλαμβανομένων κάποιων παρανοήσεων σχετικά με τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας.
Γιατί υπάρχουν παρανοήσεις σχετικά με την ψυχοθεραπεία;
Μπορεί να σάς είναι δύσκολο να εντοπίσετε το αρχικό στάδιο μιας σημαντικής ψυχολογικής δυσφορίας στον εαυτό σας ή σε άλλους. Και αυτό μπορεί να θέσει εμπόδια στην επιτυχή εκκίνηση της ψυχοθεραπείας ή στην προθυμία διατήρησής της.
Οι πιο εύκολα προσιτές πληροφορίες σχετικά με την ψυχοθεραπεία προέρχονται από τα μέσα ενημέρωσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι διαμορφώνουν σκέψεις και προσδοκίες για την ψυχοθεραπεία με βάση τις εικόνες που βλέπουν στην τηλεόραση και τις ταινίες. Και ενώ μπορεί να είστε σε θέση να εξισορροπήσετε τις φανταστικές, μερικές φορές λανθασμένες απεικονίσεις επαγγελματιών όπως γιατρών ή δασκάλων με βάση την προσωπική σας εμπειρία από την ιατρική περίθαλψη ή την εκπαίδευση, μπορεί να σάς είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσετε τα στερεότυπα των ειδικών ψυχικής υγείας ή τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας.
Τι να μην περιμένετε από την ψυχοθεραπεία
Κατανοώντας τι να μην περιμένετε από την ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να την προσεγγίσετε σαν ένας συνειδοτοποιημένος καταναλωτής που έχει ανοιχτό μυαλό.
Ακολουθούν ορισμένες κοινές αλλά λανθασμένες προσδοκίες που χρειάζεται να προσπαθήσετε να αφήσετε πίσω σας πριν ξεκινήσετε την πρώτη συνεδρία σας:
Μην περιμένετε γρήγορη αποκατάσταση
Υπάρχει ένας αρκετά περιορισμένος αριθμός προβλημάτων για τα οποία μόνο μια θεραπεία ψυχοθεραπείας θα είναι αρκετή για να τα λύσει (όπως η θεραπεία έκθεσης σε μία μόνο συνεδρία για ορισμένες φοβίες σε ενήλικες, εφήβους και παιδιά).
Συνήθως, η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει είτε βραχυπρόθεσμη είτε μακροπρόθεσμη δέσμευση. Οι πρώτες συνεδρίες χρησιμεύουν συνήθως για να διαπιστώσετε μαζί με το θεραπευτή εάν (και ποια θεραπεία) μπορεί να σας βοηθήσει. Θα σας ζητηθεί να μιλήσετε για τις συγκεκριμένες ανησυχίες που σας οδήγησαν στην αναζήτηση ψυχοθεραπείας, καθώς και στοιχεία του ευρύτερου ιατρικού, κοινωνικού και οικογενειακού ιστορικού σας που θα βοηθήσουν το θεραπευτή/τη θεραπεύτρια να σας γνωρίσει καλύτερα.
Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται αμηχανία να μιλούν ανοιχτά για τα συμπτώματα και το ιστορικό τους. Για άλλους πάλι, αυτή είναι μια εξαιρετικά ανακουφιστική εμπειρία. Όπως και να έχει, είναι εξαιρετικά απίθανο να υπάρξει μία μόνιμη αλλαγή ή λύση για μακροχρόνια μοτίβα σκέψης, σχέσεων ή συμπεριφοράς μέσα σε λίγες συνεδρίες.
Με βάση αυτό, είναι εύλογο να περιμένουμε δομημένες, επικεντρωμένες στο παρόν προσεγγίσεις όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, η διαπροσωπική ψυχοθεραπεία ή η θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης να έχουν χρονικό περιορισμό. Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία και η ψυχανάλυση, από την άλλη πλευρά, οι οποίες επικεντρώνονται στην εξερεύνηση των ασυνείδητων επιθυμιών και διαδικασιών είναι πιθανό να απαιτούν μεγαλύτερη επένδυση χρόνου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διαδικασία δεν θα είναι εύκολη
Η ψυχοθεραπεία απαιτεί δουλειά. Έχει ως προϋπόθεση να κοιτάξετε κατάματα τον εαυτό σας. Δεν θα είστε μόνοι σας σε αυτό καθώς ο θεραπευτής/η θεραπεύτρια σας θα σας βοηθήσει να δουλέψετε μαζί προς αυτή την κατεύθυνση.
Θα δουλέψετε μαζί για: (1) να αναπτύξετε μεγαλύτερη επίγνωση για το τι ακριβώς σας προκαλεί το πρόβλημα (για παράδειγμα, συγκεκριμένοι τρόποι σκέψης, αποφευκτικές συμπεριφορές, ζητήματα έκφρασης ή διαχείρισης συναισθημάτων ή το επικοινωνιακό στυλ σας, (2) να καταλάβετε πως τα μοτίβα που ακολουθείτε λειτουργούν αποτελεσματικά για εσάς ή όχι και (3) να πειραματιστείτε με διαφορετικούς τρόπους σκέψης, συσχέτισης και αντιμετώπισης καταστάσεων.
Καθόλη τη διάρκεια, είναι πιθανό να υπάρχουν στιγμές που θα αισθανθείτε χειρότερα προτού όντως αισθανθείτε καλύτερα. Μιλώντας για τραυματικές εμπειρίες, για παράδειγμα, είναι κάτι που μπορεί να διαταράξει τον ύπνο σας. Αντιμετωπίζοντας καταστάσεις όπου οι άλλοι δεν σας φέρθηκαν σωστά ή που εσείς δεν φερθήκατε σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε θλίψη και θυμό. Αντιμετωπίζοντας κάτι που φοβάστε όπως η πτήση με αεροπλάνο ή να σηκώσετε το χέρι σας στην τάξη, η απόφαση να πάρετε ένα διαζύγιο – μπορεί να δημιουργήσει περισσότερο άγχος βραχυπρόθεσμα. Όταν αισθάνεστε άσχημα, θυμηθείτε ότι τα παλιά μοτίβα που ακολουθούσατε επίσης σάς δημιουργούσαν δυσφορία. Ίσως αξίζει να δοθεί λίγος χρόνος για να δείτε αν αυτή η δύσκολη στιγμή που βιώνετε θα ανοίξει το δρόμο σε κάτι καλύτερο μακροπρόθεσμα.
Η συζήτηση με τον θεραπευτή/τη θεραπεύτρια σας δεν είναι ίδια με αυτή που κάνετε με τους φίλους σας
Η θεραπευτική σχέση διαφέρει από τις άλλες σχέσεις. Δεν είναι αμοιβαία, ούτε «αμφίδρομη». Κατά πάσα πιθανότητα θα μοιραστείτε τις προσωπικές σας λεπτομέρειες με το θεραπευτή σας και αυτός δεν θα ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο. Το γεγονός ότι μόνο ο θεραπευόμενος μοιράζεται δε χαρακτηρίζεται από σκληρότητα ή ματαίωση, ούτε είναι ενδεικτικό στοιχείο της εμπιστοσύνης ή της συμπάθειας απέναντι στο θεραπευτή.
Οι θεραπευτές σάς θέτουν όρια σε σχέση με το είδος των προσωπικών πληροφοριών που θα μοιραστούν μαζί σας και πότε προκειμένου να διατηρηθεί το κέντρο εστίασης εκεί που πρέπει – σε εσάς και τους στόχους σας – και σε ορισμένους τύπους θεραπείας, για να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τις υποθέσεις σας (ή προβολές) για αυτούς ως έναν διαφορετικό τρόπο για να μάθετε περισσότερα για τον εαυτό σας. Τα όρια που τίθενται από έναν θεραπευτή σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν επίσης να αποτελέσουν ένα πρότυπο οριοθέτησης για εσάς και τους άλλους γύρω σας.
Οι θεραπευτές δεν σας λένε τι πρέπει ακριβώς να κάνετε ή ποια απόφαση να πάρετε
Επειδή ο θεραπευτής σας δεν θα ζήσει άμεσα τις συνέπειες των επιλογών σας, τυπικά θα αποφύγει τις άμεσες οδηγίες. Υπάρχουν σίγουρα εξαιρέσεις σε αυτό – δηλαδή, αν υπάρχει κάποια ανησυχία για την ασφάλειά σας – θα μπορούσε να οδηγήσει τον θεραπευτή σας να είναι πιο ξεκάθαρος και συμβουλευτικός μαζί σας σας από ό, τι συνήθως.
Συνήθως, θα σας κάνει ερωτήσεις για να σας βοηθήσει να καθορίσετε τι είναι αυτό που θέλετε να κάνετε και γιατί. Θα αντικατοπτρίζει αυτά που είπατε για να σας βοηθήσει να τα ακούσετε με «καθαρό μυαλό» και να διευκολύνετε μια ενδελεχή διερεύνησή τους. Ο θεραπευτής σας μπορεί να σας καθοδηγήσει να εξετάσετε και άλλες επιλογές που δεν είχατε φανταστεί ή να σκεφτείτε σοβαρά τις θετικές ή αρνητικές συνέπειες της λήψης μιας συγκεκριμένης απόφασης.
Αν δουλεύετε με τον ίδιο θεραπευτή για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να σας υπενθυμίσει τις προηγούμενες αποφάσεις σας (και τις συνέπειές τους) ή να τονίσει τα επαναλαμβανομένα μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς σας. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να πάρετε με μία απόφαση και πώς να αντιμετωπίσετε το αποτέλεσμά της.
Εξέλιξε τις Θεραπευτικές Γνώσεις σου με τα ACADEMY Εκπαιδευτικά Σεμινάρια, γίνε σήμερα Συνδρομητής!
Μην περιμένετε να «ταιριάξετε» με τον πρώτο θεραπευτή που θα δείτε
Όσο μοναδική κι αν είναι η θεραπευτική σχέση, όπως και όλες οι άλλες σχέσεις περιλαμβάνει δύο ανθρώπους που έρχονται σε επαφή.
Σαφώς εσείς γνωρίζετε καλύτερα τον εαυτό σας και φτάνετε στο γραφείο του θεραπευτή με μία ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία και ένα προσωπικό στυλ, με μια αντίληψη των προβλημάτων σας και μια ιδέα για τους στόχους σας στη θεραπεία. Ο θεραπευτής σας είναι ειδικός στην ψυχική υγεία και σας υποδέχεται με το δικό του θεραπευτικό στυλ, την κλινική του εμπειρία (συμπεριλαμβανομένου του είδους της θεραπείας που εξασκεί, της ηλικίας ή της διαγνωστικής ομάδας που εξυπηρετεί συνήθως κ.λπ.) και της ιδιοσυγκρασίας του.
Δεν μπορείτε να «ταιριάξετε» αμέσως με τον πρώτο θεραπευτή που θα δείτε ή από την πρώτη κιόλας συνεδρία. Μπορεί να χρειαστούν λίγες συνεδρίες (ενδεχομένως με διαφορετικούς ειδικούς) για να αποφασίσετε ποιος είναι κατάλληλος για εσάς.
Βρίσκοντας τον κατάλληλο θεραπευτή για εσάς
Το ιδανικό ταίριασμα είναι διαφορετικό για κάθε άνθρωπο, ωστόσο θεωρήστε τις παρακάτω ερωτήσεις ως ένα καλό ξεκίνημα για την αξιολόγηση του τι θεωρείτε καλό ταίριασμα:
- Έχει ο θεραπευτής απαντήσει ικανοποιητικά στις ερωτήσεις σας σχετικά με τη διάγνωση, την κλινική του εμπειρία και το είδος θεραπείας που θα ακολουθήσει;
- Ο θεραπευτής μεταδίδει επαγγελματισμό (στη συνομιλία, στο περιβάλλον γραφείου, στην περιγραφή των πρακτικών του σχετικά με την ακύρωση των συνεδριών, τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης κ.λπ.);
- Κάνει στοχαστικές ερωτήσεις;
- Δεδομένων των προκλήσεων που αντιμετωπίζετε στην αρχή της ψυχοθεραπείας, πόσο άνετα αισθάνεστε να μιλήσετε ανοιχτά με το θεραπευτή/τη θεραπεύτρια;
- Σας αρέσει το στυλ του, συμπεριλαμβανομένης της αλληλεπίδρασής του μαζί σας, τη χρήση χιούμορ, την ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να συζητά τη συναισθηματική σας κατάσταση κατά τη διάρκεια της συνεδρίας;
Πηγή: PsychologyNow.gr
