O Donald Winnicott ήταν Άγγλος παιδίατρος και ψυχαναλυτής και έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τις παρατηρήσεις των βρεφών και των μικρών παιδιών μαζί με τις μητέρες τους. Στο έργο του από την “Παιδιατρική στην Ψυχανάλυση” περιλαμβάνεται μια σειρά άρθρων που απευθύνονταν σε ειδικούς και μη.
Οι πληροφορίες που αντλεί ο Winnicott για τη συγγραφή τους αποτέλεσαν η εμπειρία του και η παρατήρηση κατά όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Πιο κάτω παρατίθενται κάποιες βασικές του θέσεις αναφορικά με τη σχέση μητέρας βρέφους/παιδιού:
- Δεν υπάρχει αυτό που ονομάζουμε μωρό, αλλά ένα ζευγάρι φροντίδας. Η μονάδα δεν είναι το άτομο, η μονάδα είναι ένα σύνολο περιβάλλοντος – ατόμου.
- Για την πρόληψη της νεύρωσης προσπαθούμε να δώσουμε ό,τι χρειάζεται στα πρωιμότερα στάδια της βρεφικής ηλικίας, όπου υπάρχει μεγάλη εξάρτηση και όπου η μητέρα με ό,τι κάνει από αφοσίωση για το ίδιο της το βρέφος καθορίζει τη βάση για την ψυχική του υγεία.
- Η ψυχική υγεία του ανθρώπου καθορίζεται στη βρεφική ηλικία από τη μητέρα, που εξασφαλίζει ένα περιβάλλον που μπορούν να ολοκληρωθούν πολύπλοκες αλλά ουσιαστικές διεργασίες.
- Η πρώτη αγάπη του βρέφους προς τη μητέρα είναι εγωιστική και υλική. Η μητέρα σαν αντικείμενο παίζει ένα ρόλο σ’αυτή τη ζωή στο μέτρο που φέρνει ικανοποίηση και απομακρύνει τη δυσφορία.
- Η μητέρα βοηθάει το βρέφος να αποκτήσει το συναίσθημα ενός εσωτερικού, προσωπικού προχωρήματος.
- Το περιβάλλον είναι τόσο ζωτικής σημασίας, αφού ένα, θεωρητικά, τέλειο περιβάλλον αναμένεται ότι θα δώσει τη δυνατότητα σε ένα βρέφος να αναπτυχθεί αρχικά συναισθηματικά ή νοητικά, πράγμα που είναι προυπόθεση για περεταίρω συναισθηματική ανάπτυξη και επομένως για ψυχική υγεία σε ολόκληρη τη ζωή.
- Σε περίπτωση δυσκολίας, είναι λάθος να επιμένει κανείς στο μαστό όταν η μητέρα εύκολα θα μπορούσε να ταίσει καλά το μωρό της με ένα μπουκάλι.
- Χωρίς ευκαιρία για παιχνίδι, μητέρα και βρέφος παραμένουν ξένοι μεταξύ τους.
- Μια δυσκολία διατροφής θα μπορούσε συχνά να θεραπευτεί συμβουλέυοντας τη μητέρα να εναρμονιστεί πλήρως με το μωρό της.
- Τα υγιή μωρά κλαίνε, δεν είναι καθόλου πρόθυμα να πάρουν πάντα, έχουν τις δικές τους επιθυμίες, είναι πραγματικά ένα βάσανο. Είναι πιο ανταποδοτικά προς τη μητέρα, επειδή παράλληλα με την ενοχλητική τους αξία δείχνουν και αυθόρμητα αισθήματα αγάπης, πολύ πιο ενθαρρυντικά από τις αρνητικές ιδιότητες.
- Μια καλή μητέρα φείδεται των νέων πραγμάτων κι εν τούτοις τα χορηγεί ανάλογα με την ικανότητα του βρέφους να τα δεχθεί.
- Κατά τη διάρκεια της γέννησης το βρέφος είναι ένας αντιδραστήρας και το σημαντικό είναι το περιβάλλον.
- Η ψυχική υγεία του ατόμου καθορίζεται από τη μητέρα και προυποθέτει μια βασική χαλαρότητα της μητέρας.
- Η σχέση ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος υπάρχει πριν γεννηθεί το βρέφος.
- Για να έχουμε μια καλή προσαρμογή θα πρέπει το περιβάλλον να συμπεριφέρεται σταθερά.
- Το μεταβατικό φαινόμενο ή αντικείμενο που χρησιμοποιείται την ώρα που πηγαίνει για ύπνο το βρέφος, είναι μια άμυνα στο άγχος.
- Για να έχουμε προοδο στη συναισθηματική ανάπτυξη χρειάζεται καλό περιβάλλον.
- Η μητέρα πρέπει να φροντίζει τις ανάγκες του εγώ του βρέφους έως ότου το βρέφος ενδοβάλει μια υποστηρικτική του εγώ μητέρα. Κακώς εννοείται πως μ’αυτό τον τρόπο το κακομαθαίνει.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Βίννικοτ, Ν. (1991). Από την παιδιατρική στην ψυχανάλυση. Αθήνα: Καστανιώτη.
- Freud, A. (1953). Some Remarks on Infant Observation. Psychoanalytic Study of Child. London: Imago.
- Klein, M. (1932). Psycho-Analysis of Children. London: Hogarth Press.
Πηγή: PsychologyNow.gr
