Ένας θεραπευτής με σταδιοδρομία 50 ετών μοιράζεται πέντε μαθήματα από το επάγγελμά του.
Ως κλινικός ψυχίατρος, επόπτης αναλυτών και συνιδρυτής του International Psychotherapy Institute, συναντώ πολλούς εμπνευσμένους ψυχοθεραπευτές στα πρώτα βήματα της καριέρας τους. Το δικό μου ταξίδι ξεκίνησε το 1967 με την ειδικότητά μου στην Ψυχιατρική.
Τα επόμενα χρόνια με δίδαξαν πολλά για το τι σημαίνει να είσαι μέρος αυτού του θαυμάσιου επαγγέλματος. Σε αυτό το άρθρο, παρουσιάζω μερικά από τα σημαντικότερα μαθήματα που πήρα κατά τη διάρκεια της 50ετούς καριέρας μου, ώστε να σκεφτεί κανείς εάν αυτός ο δρόμος είναι ο σωστός για εκείνον.
1. Καμιά φαρμακοθεραπεία δεν θεραπεύει τα πάντα
Όταν έγινα ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής η χρήση των ψυχοδραστικών φαρμάκων είχε μόλις ξεκινήσει. Ναι μεν τα συνταγογραφούσαμε, αλλά δεν βασιζόμασταν σε αυτά. Η γενιά μου έμαθε να τους αντιμετωπίζει σχεδόν όλους ψυχοθεραπευτικά – και πλέον ξέρουμε πως αυτό είναι το βασικότερο στοιχείο της θεραπείας, ακόμα και όταν η φαρμακοθεραπεία είναι πολύ αποτελεσματική.
Σήμερα, ενώ τα αντικαταθλιπτικά, τα αντιψυχωσικά και οι σταθεροποιητές διάθεσης είναι πολύ συνήθη και, ομολογουμένως, πολύ πιο αποτελεσματικά από ό,τι 50 χρόνια πριν, η θεραπεία μέσω συζήτησης παραμένει βασικό κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας. Η ανθρώπινη σύνδεση είναι αναγκαία στην ψυχοθεραπεία και σε όλες τις παρεμβάσεις ψυχικής υγείας.
Μπορείτε να αναρωτηθείτε: Αναγνωρίζω τα οφέλη της ψυχοθεραπείας στη δική μου ζωή;
2. Μείνε πάντα περίεργος, προσιτός και ανοιχτός
Ακόμα και ως εκπαιδευόμενος γιατρός, είχα πολλές ευκαιρίες να πάρω ρόλο θεραπευτή. Μια φορά, μια καρδιοπαθής ασθενής ζήτησε να μιλήσει σε μένα, αντί στον γιατρό που την παρακολουθούσε, καθώς γνώριζε ότι είχα κατεύθυνση την ψυχιατρική.
Ο τρόπος που συνδεθήκαμε της έδειχνε πως ήθελα να μάθω για την ψυχική της υγεία και τα σωματικά συμπτώματα. (Η ιστορία της είχε να κάνει με μπλοκαρισμένο πένθος που εκφραζόταν με πόνους στο στήθος). Και τελικά, ενώ οι τίτλοι «γιατρός» και «ψυχοθεραπευτής» φέρουν ένα κύρος, το πρωταρχικό μέλημα πρέπει να είναι η ενσυναίσθηση.
Ως θεραπευτής, αναρωτηθείτε: Ενδιαφέρομαι να μάθω τι κινητοποιεί τους ανθρώπους, ακόμα και αυτούς που με δυσκολεύουν;
3. Η εκπαίδευση παίρνει πολύ χρόνο
Δεν υπάρχει τρόπος να το αποφύγουμε: η πορεία προς την ψυχοθεραπεία και την ψυχανάλυση είναι μια μακρά διαδικασία. Είχα τη φιλοδοξία να το καταφέρω από νωρίς, τον καιρό που η ψυχανάλυση ήταν της μόδας και πολύ πριν κυκλοφορήσει η αντίληψη ότι «ο Φρόιντ έχει πεθάνει». Ξεκίνησα λοιπόν με την ειδικότητά μου, με την ανόητη αίσθηση ότι γνώριζα τα πάντα. Εννοείται πως αποδείχτηκε ότι είχα ακόμα να μάθω πάρα πολλά.
Λόγω της εργασίας μου στην Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ, και στη συνέχεια λόγω της ετήσιας εκπαιδευτικής μου άδειας στην Αγγλία, στην Tavistock Clinic, δεν ξεκίνησα την επίσημη εκπαίδευσή μου στην ψυχανάλυση μέχρι τα 36 μου.
Τότε οι συνάδελφοί μου σε άλλες ειδικότητες, για να μην πω για τους δικηγόρους και επιχειρηματίες φίλους μου, ήταν ήδη εδραιωμένοι στις καριέρες τους. Το Ινστιτούτο μου προσπαθεί να βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους να βγουν όσο πιο αποτελεσματικοί γίνεται, αλλά και πάλι αυτό σημαίνει τουλάχιστον 4 με 5 χρόνια μετεκπαίδευσης.
Θα βοηθούσε να αναρωτηθείτε: Μπορώ να αντέξω το συναίσθημα ότι έχω μείνει πίσω και να επιλέξω ένα πιο μακρύ μονοπάτι καριέρας;
4. Η εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία μπορεί να φανεί πατροναριστική
Ενώ η βασική μου εκπαίδευση με βοήθησε πολύ, η εκπαίδευση στην ψυχανάλυση συχνά σε αντιμετώπιζε σαν παιδί και πολλοί από τους εκπαιδευτές είχαν μια νοοτροπία ελιτίστικη. (Δεν είχαν όλοι αυτήν τη στάση, αλλά ήταν συχνό και σου άφηνε μια πικρή γεύση). Τότε η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία μπορούσε να απορρίψει αποφοίτους που έκαναν αίτηση για κρατική πιστοποίηση – και εννοείται πως αυτό δεν συγκρίνεται με τη στάση τους στους υποψήφιους επαγγελματίες χωρίς ιατρικό υπόβαθρο που έκαναν αίτηση για την εκπαίδευση.
Μια αγωγή από ψυχολόγους στα μέσα του 1980 άνοιξε τον δρόμο για την εκπαίδευση όσων δεν είχαν ιατρικό ακαδημαϊκό υπόβαθρο. Έτσι έγινε η εκπαίδευση στην ψυχανάλυση προσβάσιμη σε όλους τους ειδικούς ψυχικής υγείας, ωστόσο ακόμα και τώρα μπορεί να συναντήσετε εκπαιδευτές που να θεωρούν ότι είναι ανώτεροι.
Σκεφτείτε και απαντήστε ειλικρινά: Πώς διαχειρίζομαι τη συγκαταβατικότητα και τη γραφειοκρατία;
5. Η ψυχολογική ανταμοιβή από την καριέρα στην ψυχοθεραπεία είναι εξαιρετικά μεγάλη
O Φρόιντ πέθανε πριν από 80 χρόνια, αλλά η ψυχοθεραπεία είναι πιο ζωντανή από ποτέ. Είναι ένας υπέροχος, ακμάζων και εξελισσόμενος κλάδος, και παραμένει το καλύτερο εργαλείο για τη διερεύνηση αυτού του κεντρικού ανθρώπινου ερωτήματος: τι μας δίνει κίνητρο. Η ψυχοθεραπεία μας ωθεί να εξετάσουμε αυτό το ζήτημα από πολλές οπτικές: το τραύμα μας, την οικογένεια, την κουλτούρα ακόμα και από τη χημεία του εγκεφάλου μας.
Για παράδειγμα, έχω εφαρμόσει τις επαγγελματικές μου γνώσεις σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα, διαπροσωπικές προκλήσεις ακόμα και στην ανάγνωση κριτικών θεατρικών έργων. Συνολικά, η πορεία μου στην ψυχοθεραπεία άνοιξε μπροστά μου έναν ολόκληρο κόσμο με ευκαιρίες.
Τελευταία πρόκληση: Βλέπω τον εαυτό μου ευτυχισμένο σε αυτή την καριέρα σε 30, 40 ή 50 χρόνια;
Είναι μια καριέρα στην ψυχοθεραπεία για σένα; Αυτό θα το αποφασίσεις μόνο εσύ. Προτείνω να απαντήσεις τις παραπάνω ερωτήσεις και να αναλογιστείς τα υπέρ και τα κατά, το ρίσκο και την ανταμοιβή.
Εγώ μπορώ να σου πω πως απαιτεί μια μακρόπνοη νοοτροπία, αντοχή απέναντι στον ελιτισμό και την κοινοτοπία, μια πηγαία περιέργεια για τους θεραπευόμενους (και τον εαυτό σου), μια μετριοπαθή άποψη για τα ψυχοδραστικά φάρμακα, ένα αυθεντικό ενδιαφέρον για να βοηθήσεις εκείνους που βρίσκονται σε σταυροδρόμια στη ζωή τους. Κατά τη δική μου επαγγελματική γνώμη: η προσπάθεια αξίζει απόλυτα!
Από τον συγγραφέα David Scharff, M.D, καθηγητή Κλινικής Ψυχιατρικής στο Uniformed Services University of the Health Sciences, καθώς επίσης και στο Georgetown University.
Πηγή: PsychologyNow.gr
