Πέρα από τις έρευνες, τις μετρήσεις και τα δεδομένα, υπάρχουν εκείνα τα άυλα στοιχεία που κάνουν έναν ψυχοθεραπευτή επιτυχημένο.
Ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν αποτελεσματική την ψυχοθεραπεία; Μήπως υπάρχει κάποιος απροσδιόριστος συνδυασμός λέξεων που θα βοηθήσει τον θεραπευόμενο να ξεπεράσει την κατάθλιψη; Ή, πιο ρεαλιστικά, υπάρχει μία σειρά από τεχνικές και στρατηγικές βασισμένες στην έρευνα που μπορούν να συνδυαστούν ώστε να επουλώσουν τις συναισθηματικές πληγές;
Παρ’ όλο που οι σωστές τεχνικές και οι βασισμένες στην έρευνα παρεμβάσεις είναι χρήσιμες, υπάρχουν ορισμένες λιγότερο ξεκάθαρες πλευρές της ψυχοθεραπείας, οι οποίες είναι πιο έντονα συνδεδεμένες με θετικά θεραπευτικά αποτελέσματα. Όταν οι ερευνητές μελετούν τους ψυχοθεραπευτές αντί να μελετούν ένα συγκεκριμένο τύπο θεραπείας, βρίσκουν ενδιαφέροντα δεδομένα.
Μία έρευνα βρήκε ότι ένας αποτελεσματικός ψυχοθεραπευτής, σε σύγκριση με έναν λιγότερο αποτελεσματικό ψυχοθεραπευτή, έχει πιο ισχυρή επίδραση στο αποτέλεσμα της θεραπείας απ’ ό,τι αν ο θεραπευόμενος λαμβάνει ή όχι φαρμακευτική αγωγή (7).
Παραδόξως, η κλινική εμπειρία έχει λίγη σημασία. Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι ψυχοθεραπευτές με εμπειρία 15 ετών δεν είναι περισσότερο αποτελεσματικοί στη θεραπεία από εκείνους που βρίσκονται στο χώρο μόνο 2 χρόνια (6). Επιπροσθέτως, η επιλογή της θεραπευτικής παρέμβασης δεν έχει τόσο σημασία, αν έχει τουλάχιστον μέτρια ερευνητική αποτελεσματικότητα. (2,6). Αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι ότι εσύ – ο ψυχοθεραπευτής – πιστεύεις ότι θα έχει αποτέλεσμα.
Δημιουργήσαμε μία λίστα από χαρακτηριστικά που κατέχουν οι πιο αποτελεσματικοί θεραπευτές.
1. Ικανότητα δημιουργίας μιας δυνατής σχέσης
To θεμέλιο της θεραπείας είναι η σχέση. Η έρευνα έχει δείξει με μεγάλη συνέπεια, ότι μία δυνατή σχέση μπορεί να είναι θεραπευτική από μόνη της, άσχετα από τον τύπο της παρέμβασης (3). Πολλά από τα γνωρίσματα που εντοπίζονται στους πιο αποτελεσματικούς θεραπευτές, σχετίζονται με την ικανότητά τους να δημιουργούν μια ισχυρή θεραπευτική συμμαχία.
Χωρίς μια ισχυρή θεραπευτική σχέση, οι θεραπευόμενοι είναι απίθανο να πιστέψουν στην αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων του ψυχοθεραπευτή τους, μπορεί να μην είναι ειλικρινείς ή να είναι απρόθυμοι να μοιραστούν προσωπικά συναισθήματα και είναι λιγότερο πιθανό να ολοκληρώσουν τη θεραπεία. Για να γίνει πιο ξεκάθαρο: Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με μέτρια έως σοβαρά ψυχιατρικά συμπτώματα ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να ολοκληρώσουν τη θεραπεία όταν ανέφεραν ότι είχαν ισχυρή θεραπευτική συμμαχία (5).
2. Συμπονετικό είδος σχέσης
Ορισμένα σημάδια συμπόνιας – συμπεριλαμβανομένης της ζεστασιάς, της φιλικότητας, της κατανόησης και της επιβεβαίωσης των συναισθημάτων – συνδέονται στενά με την δημιουργία μιας ισχυρής θεραπευτικής συμμαχίας.
Παρομοίως, οι θεραπευόμενοι αναφέρουν ότι έχουν τις καλύτερες σχέσεις με τους θεραπευτές που εμφανίζουν γνήσιο ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης (συνήθως αποδεικνύεται από τον ενθουσιασμό) και εκείνους που δείχνουν σεβασμό (6). Υποθέτουμε ότι δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι οι ψυχροί, απόμακροι και απαξιωτικοί θεραπευτές δεν τα πηγαίνουν τόσο καλά όσο εκείνοι που παρουσιάζουν στοιχεία φροντίδας και αυθεντικού ενδιαφέροντος.
3. Ευέλικτη χρήση θεραπειών
Στην ψυχοθεραπεία χρειάζεται να υπάρχει προσαρμοστικότητα. Οι πιο αποτελεσματικοί ψυχοθεραπευτές αναγνωρίζουν και προσαρμόζουν τις παρεμβάσεις τους, ώστε να ταιριάζουν με την προσωπικότητα, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των θεραπευομένων. Οι θεραπευόμενοι που δεν αισθάνονται σίγουροι για το στυλ παρέμβασης του ψυχοθεραπευτή τους είναι πολύ λιγότερο πιθανό να ολοκληρώσουν τη θεραπεία.
Οι ευέλικτοι ψυχοθεραπευτές τείνουν να ξεκινούν συζήτηση σχετικά με τις προτιμήσεις ενός θεραπευομένου και να τις ικανοποιούν όποτε είναι δυνατό. Όταν οι προτιμήσεις του δεν είναι εύλογες ή δεν είναι προς το συμφέρον τους, ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να παρέχει ψυχοεκπαίδευση για να βοηθήσει τους θεραπευομένους του, να κάνουν μια πιο ενημερωμένη επιλογή.
4. Ικανότητα για αποτελεσματική επικοινωνία
Η ψυχοθεραπεία αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από συζήτηση, οπότε είναι λογικό ότι η αποτελεσματική επικοινωνία είναι βασικό χαρακτηριστικό ενός καλού ψυχοθεραπευτή. Οι θεραπευτές συνήθως περιγράφουν πολύπλοκα θεωρητικά μοντέλα (και το σημαντικότερο, πώς αυτά τα μοντέλα σχετίζονται με τον θεραπευόμενο), ασαφή συμπτώματα και να ενθαρρύνουν την ανοιχτή επικοινωνία.
Η αποτελεσματική επικοινωνία δεν αφορά μόνο στην ικανότητα να εξηγεί κανείς κάτι. Αφορά στο να επικοινωνεί κανείς με τον θεραπευόμενο και να ρωτά πως αισθάνεται για τη θεραπεία. Πρόκειται για τη διατήρηση ενός ανοικτού διαλόγου και τη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας όπου όλοι αισθάνονται αρκετά άνετα ώστε να μιλήσουν ανοιχτά για δύσκολα θέματα.
Οι ψυχοθεραπευτές που είναι αναποτελεσματικοί στην επικοινωνία, είναι λιγότερο πιθανό να ρωτήσουν σε δεύτερο βαθμό τους θεραπευόμενούς τους πώς νιώθουν για την πορεία της ψυχοθεραπείας και οι παρεμβάσεις τους έχουν χειρότερη εφαρμογή.
Εξέλιξε τις Θεραπευτικές Γνώσεις σου με τα ACADEMY Εκπαιδευτικά Σεμινάρια, γίνε σήμερα Συνδρομητής!
5. Εμπιστοσύνη στη θεραπεία
Όταν ένας ψυχοθεραπευτής δείχνει εμπιστοσύνη σε έναν θεραπευόμενο και την ικανότητά του να δεσμευθεί στην ψυχοθεραπεία, είναι πολύ πιθανότερο να έχει ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα. Η εμπιστοσύνη ενός ψυχοθεραπευτή μπορεί να εκφραστεί είτε ρητά (Είμαι βέβαιος ότι μπορείτε να βελτιωθείτε), είτε άρρητα (δείχνοντας ενθουσιασμό για θεραπεία ή συζητώντας ένα ιστορικό επιτυχίας του παρελθόντος). Οι αποτελεσματικοί θεραπευτές επισημαίνουν τακτικά τις επιτυχίες ενός θεραπευόμενου και τους τρόπους με τους οποίους έχει προχωρήσει στη θεραπεία.
Όταν ένας ψυχοθεραπευτής δείχνει έλλειψη εμπιστοσύνης στη θεραπεία, γιατί τότε θα πρέπει ένας θεραπευόμενος να πιστεύει ότι θα λειτουργήσει η θεραπεία; Οι θεραπευόμενοι που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον ψυχοθεραπευτή τους είναι λιγότερο πιθανό να ακολουθήσουν τις προτεινόμενες παρεμβάσεις και είναι λιγότερο πιθανό να έχουν θετικό αποτέλεσμα θεραπείας.
Αυτός είναι στην πραγματικότητα ο τομέας όπου η εμπειρία ενός ψυχοθεραπευτή έχει βρεθεί ότι έχει αντίκτυπο στη θεραπεία (οι θεραπευόμενοι τείνουν να έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους έμπειρους επαγγελματίες).
6. Συνέχιση της εκπαίδευσης και εμπιστοσύνη στην έρευνα
Ίσως να θυμάστε ότι νωρίτερα σε αυτό το άρθρο, αναφέραμε ότι ο τύπος της θεραπευτικής παρέμβασης έχει μικρή επίδραση στο αποτέλεσμα της θεραπείας, εφ’ όσον έχει τουλάχιστον μέτρια ερευνητική υποστήριξη. Θέλουμε να εστιάσουμε στο τμήμα της “τουλάχιστον μέτριας ερευνητικής υποστήριξης” αυτής της φράσης.
Όλες οι θεραπείες δεν είναι ίδιες. Οι θεραπευτές που είναι ενημερωμένοι για την έρευνα και αυτοί που χρησιμοποιούν βασισμένες στην έρευνα παρεμβάσεις, είναι πολύ πιο επιτυχημένοι από όσους δεν το κάνουν. Ωστόσο, εφ’ όσον ένας ψυχοθεραπευτής χρησιμοποιεί μια παρέμβαση βασισμένη στην έρευνα, δεν έχει σημασία το ποια από αυτές χρησιμοποιεί. Τα αποτελέσματα είναι τα ίδια σε όλες τις παρεμβάσεις.
Σύνοψη
Συνοπτικά, η αποτελεσματική ψυχοθεραπεία βασίζεται σ’ έναν αριθμό παραγόντων που τυπικά δεν λαμβάνονται υπόψη στις έρευνα γιατί δεν είναι ποσοτικά μετρήσιμοι. Σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπευτική σχέση και τα προσωπικά χαρακτηριστικά του ψυχοθεραπευτή, είναι πιο σημαντικά από το είδος της παρέμβασης.
Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε παραπάνω δεν είναι απόλυτοι κανόνες. Υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που δεν είναι καθόλου ευχάριστοι αλλά είναι ωστόσο, αποτελεσματικοί. Υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που δεν ταιριάζουν στους περισσότερους ανθρώπους, αλλά είναι τέλειοι για ορισμένους από αυτούς. Οπότε, μην αποθαρρύνεστε αν αυτές οι οδηγίες δεν είναι μία ακριβής αντανάκλαση του εαυτού σας.
Πηγή: PsychologyNow.gr
