Κοιτάζοντας πέρα από τις καθημερινές δυσκολίες και τις προκλήσεις του επαγγέλματος του ψυχοθεραπευτή, η έμπειρη κλινική ψυχολόγος, Catherine Ambrose, αναλογίζεται την ευγνωμοσύνη και την ανάπτυξη που βιώνει βοηθώντας τους άλλους.
Οι θεραπευόμενοι μου με ρωτούν συχνά, πώς αντέχω να τους ακούω να φλυαρούν, να κλαίνε ή να παραπονιούνται. Μόλις χθες κάποιος είπε Βάζω στοίχημα ότι χρειάζεστε ένα δυνατό ποτό, ακούγοντας όλα αυτά τα πράγματα όλη μέρα. Μπορώ να πω με σιγουριά ότι, μετά από σχεδόν 25 χρόνια εμπειρίας, δεν έχω βιώσει ποτέ αυτή τη μέρα που φαντάζονται – μια μακρά, κουραστική μέρα ακούγοντας για την αυτολύπηση και τον εγωκεντρισμό. Ειδικά τον τελευταίο καιρό, αυτό που αισθάνομαι είναι κυρίως ευγνωμοσύνη.
Πάω στη δουλειά για να ακούσω τις ιστορίες της προσωπικής ζωής των άλλων, να γνωρίσω και να αγαπήσω τους σκληρούς αγώνες της ζωής τους και να μοιραστώ και να βοηθήσω στα ταξίδια τους προς την επούλωση, την ανάπτυξη και τη μεταμόρφωση. Και αυτό που σκέφτομαι συχνά τελευταία είναι, πώς αυτά τα ταξίδια με τη σειρά τους έχουν διαμορφώσει το δικό μου ταξίδι με μυριάδες θετικούς τρόπους.
Γνωρίζω ότι δεν είμαι καθόλου μόνη με την εμπειρία μου και ότι οι ευγνώμονες σκέψεις μπορεί να μην είναι διεξοδικές, ωστόσο πιστεύω ότι είναι χρήσιμο, για εμάς τους ψυχοθεραπευτές σε ένα συχνά καταπονημένο κόσμο, να θυμόμαστε τα πολλά προσωπικά και ψυχολογικά οφέλη της επιλεγμένης πορείας μας, όπως η συναισθηματική ωριμότητα, οι απεριόριστες ευκαιρίες για συνεχιζόμενη εκπαίδευση, η γνώση της αγάπης, η πρακτική της ενσυνειδητότητας και της αυτογνωσίας, η αποδοχή της αποτυχίας και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας.
Συναισθηματική ωριμότητα
Για μένα, ένα μεγάλο μέρος αυτού του συναισθήματος ευγνωμοσύνης είναι ένα ικανοποιητικό υποπροϊόν της ωριμότητας. Όταν ήμουν νεότερη, φοβόμουν πολύ το να μην είμαι επαρκής ή να κάνω κάτι λάθος ή να μην αρέσω, ώστε μου ήταν πιο δύσκολο να παραμείνω συγκεντρωμένη στο μεγάλο δώρο του να είμαι σε θέση να κάνω αυτό το είδος εργασίας.
Έχοντας μεγαλώσει, και μαζί με εμένα και η αυτοπεποίθησή μου, η ενέργεια που συνήθιζα να χρησιμοποιώ για να ασχοληθώ με τη δική μου πιθανή ανεπάρκεια δεν καταναλώνει πλέον τόσο πολύ τους άλλους πόρους μου. Είμαι σε θέση να κάνω πολύ πιο εύκολα τον εαυτό μου διαθέσιμο για έναν άλλο, χωρίς την τόσο βαριά άγκυρα αυτοαμφιβολίας και ανασφάλειας.
Ένας άλλος λόγος για να νιώθω ευγνωμοσύνη είναι, ότι κατάφερα να βρεθώ σε έναν από τους λίγους κλάδους εργασίας, όπου μερικές γκρίζες τρίχες και ρυτίδες, και η ωριμότητα που ελπίζουμε να συνεπάγονται από αυτές, είναι ένα όφελος.
Με τη σειρά της, η ωριμότητα φαίνεται να είναι ένα υποπροϊόν της εργασίας. Σκέφτομαι συχνά, ότι ένας από τους λόγους που οι ψυχοθεραπευτές έλκονται τόσο συχνά από διάφορες μορφές διαλογισμού είναι ότι η ενσυνειδητότητα είναι μια εγγενής πτυχή του έργου της ψυχοθεραπείας. Η χρόνια εξάσκηση από μόνη της δημιουργεί μια συνήθεια εστιασμένης προσοχής που αποτελεί μια συναισθηματική αυτοπειθαρχία η οποία προάγει την ανάπτυξη.
Υπάρχει μια παράδοση του εαυτού, όταν εισέρχομαι σε μια συνεδρία, την οποία καλωσορίζω ολόψυχα. Δεν είναι ότι καταφέρνω να μείνω απόλυτα συντονισμένη και παρούσα όλη την ώρα, αλλά όπως και στο διαλογισμό ενσυνειδητότητας, το μυαλό μου, και όλων των άλλων που ενασχολούνται με αυτή, περιπλανιέται, αναρωτιέται για την περιπλάνηση – και επιστρέφει.
Ακούγοντας τους άλλους με βοηθάει να βρίσκομαι σε έναν ενσυνείδητο χώρο και να ξεφεύγω από την εστίαση στον εαυτό μου, εκτός και αν το άγχος της προσωπικής μου ημέρας είναι πραγματικά συντριπτικό. Η συνεχής εξάσκηση της μετάβασης σε αυτό τον τρόπο ύπαρξης, ανεξαρτήτως του πόσο κουρασμένη ή εκνευρισμένη ή αγχωμένη ή λυπημένη μπορεί να είμαι, είναι μια καθημερινή πρακτική που με κάνει πιο δυνατή, ευέλικτη και ανθεκτική σε όλες τις πτυχές της ζωής μου.
Απεριόριστη και συνεχής εκπαίδευση
Η δουλειά του ψυχοθεραπευτή είναι ένα δια βίου έργο. Αναζητώντας τρόπους να βοηθήσω τους θεραπευόμενους μου, διαβάζω και συμβουλεύομαι και παρακολουθώ σεμινάρια και, κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, μαθαίνω για τον εαυτό μου και κατανοώ καλύτερα εμένα και αυτούς. Πολλές φορές, όταν ένας θεραπευόμενος διερευνά ένα ζήτημα ή προσπαθεί να επιφέρει μια αλλαγή, με προκαλεί να εξελιχθώ εξίσου – επειδή θέλω να νιώσω και τη δική μου ακεραιότητα μαζί του ώστε να αναπτυχθούμε μαζί.
Δεν μπορώ να συστήνω αυτοπεποίθηση χωρίς να την έχω η ίδια για τον εαυτό μου, να ζητάω από τους θεραπευόμενους μου να εμπιστεύονται τη δύναμή τους χωρίς εγώ να εμπιστεύομαι τη δική μου, ή να τους ζητάω να αμφισβητούν τους φόβους και τις αποφυγές τους χωρίς να κάνω το ίδιο. Πάρα πολλοί από τους θεραπευόμενους μου είναι ή μαθαίνουν να είναι γενναίοι, στοργικοί, συμπονετικοί και επιδέξιοι, μεταξύ πολλών άλλων χαρισμάτων, και είμαι ευγνώμων για την ευκαιρία να μοιράζομαι και να μαθαίνω μέσα από την ανάπτυξή τους.
Θα σας δώσω ένα πρόσφατο παράδειγμα: δούλευα με μια γυναίκα που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει μια σοβαρή ασθένεια, την πρόσφατη απώλεια της δουλειάς της, και ένα διαλυμένο γάμο με ένα σύζυγό, ο οποίος είναι ψυχολογικά ασταθής και πιθανότατα θα καταλήξει στη φυλακή, και όλα αυτά ενώ προσπαθούσε να διατηρήσει μια σταθερή και φυσιολογική ζωή για δύο μικρά παιδιά.
Τις τελευταίες εβδομάδες, το σπίτι της βγήκε σε κατάσχεση και αναγκάστηκε να πάρει περιοριστικά μέτρα εναντίον του συζύγου της. Την τελευταία συνεδρία ήρθε λυπημένη και συγκλονισμένη, όπως ήταν φυσιολογικό, αλλά στο πλαίσιο της συνομιλίας μας ανέφερε ότι είχε πάρει ένα ημερολόγιο για να μπορεί να καταγράφει κάθε μέρα όλα τα πράγματα για τα οποία είναι ευγνώμων.
Ανησυχεί, ότι με όλα αυτά που συμβαίνουν στη ζωή της ότι η αντίληψή της θα μπορούσε να διαστρεβλωθεί, εάν δεν κάνει μια ενεργή προσπάθεια να θυμηθεί τι είναι καλό και θετικό. Καθώς δεν έχω αντιμετωπίσει ποτέ τέτοιου επιπέδου ολέθριες καταστροφές, όπως αυτή που αντιμετωπίζει η θεραπευόμενη μου, πραγματικά δεν ξέρω πόσο αποτελεσματικά θα επιστράτευα τις ψυχολογικές και πνευματικές μου ικανότητες.
Όμως, ξέρω ότι το παράδειγμά της έχει ενδυναμώσει τις οποιεσδήποτε ικανότητες μου να αντιμετωπίσω τον οποιοδήποτε αναπόφευκτο πόνο έρθει στη ζωή μου. Όντας αντιμέτωπη με τεράστιες απώλειες και προκλήσεις, ήταν ξεκάθαρο για αυτήν ότι έπρεπε να εστιάσει στις επιτυχίες της, όσο μικρές και αν ήταν, σε στιγμές ομορφιάς, και σε χειρονομίες καλοσύνης και γενναιοδωρίας. Είμαι ευγνώμων που σε ένα πλαίσιο όπου υποτίθεται ότι εγώ καθοδηγώ, τόσο συχνά καθοδηγούμαι.
Αγάπη
Ως ψυχοθεραπευτές, δικαίως είμαστε προσεκτικοί σχετικά με το πώς σκεφτόμαστε για την αγάπη στη δουλειά μας, αλλά έχω καταλάβει ότι η αγάπη είναι αναπόφευκτα μέρος οποιασδήποτε αυθεντικής σχέσης φροντίδας και, ως εκ τούτου, αναπόφευκτο κομμάτι στις περισσότερες θεραπείες.
Η αγάπη, φυσικά, είναι μια μεγάλη λέξη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει πολλές διαφορετικές σχέσεις, από αυτή που έχουμε με τη σοκολάτα, μέχρι αυτή που έχουμε με έναν σύντροφο ζωής. Εγώ εννοώ τη μη κτητική, οριοθετημένη αγάπη που δημιουργείται μέσα από τη μοναδική οικειότητα της θεραπευτικής σχέσης.
Πρόσφατα συμμετείχα σε μια άσκηση διαλογισμού, η οποία πιστεύω ότι είναι σχετικά συνηθισμένη, όμως για μένα ήταν εντελώς νέα και αναπάντεχη. Τα μέλη της τάξης, οδηγηθήκαμε με κλειστά μάτια να καθίσουμε σε δύο σειρές από καρέκλες, η μία απέναντι από την άλλη. Όταν ανοίξαμε τα μάτια μας, μας ζητήθηκε να κοιτάξουμε στα μάτια το άτομο απέναντί μας, με όλη την αγάπη και την κατανόηση που είχαμε στις καρδιές μας, και να φανταστούμε ότι αυτό το πρόσωπο απέναντί μας ήταν ένα θεϊκό πρόσωπο εδώ στη γη.
Κοίταξα τα όμορφα καστανά μάτια του μεσήλικα άντρα απέναντί μου, ένας παντελώς άγνωστος που είχε φτάσει πρόσφατα στην Αμερική από την Ινδία, και είδα τον εαυτό μου να αντανακλάται μέσα τους. Και οι δύο μας βουρκώσαμε, όταν πιάσαμε τα ιδρωμένα χέρια ο ένας του άλλου. Ήμασταν εντελώς άγνωστοι ο ένας για τον άλλο, αλλά εκείνες τις στιγμές, αισθανόμασταν πολύ κοντά.
Απείχε πολύ από μια τέλεια υπερβατική στιγμή καθώς είναι άβολο να κοιτάζεις πολύ ώρα στα μάτια έναν άγνωστο, και βρέθηκα να ανησυχώ για τη μη ελκυστικότητα του ταλαιπωρημένου, γεμάτου δάκρυα προσώπου μου, ή σκεφτόμουν αν ήθελε να αφήσω το χέρι του, το οποίο, για ανεξήγητους λόγους, έσφιγγα σαν μια σανίδα σωτηρίας – αλλά συγκινήθηκα και σοκαρίστηκα από την αίσθηση αναγνώρισης και δέους.
Μας ζητήθηκε να κλείσουμε ξανά τα μάτια και να αλλάξουμε καθίσματα πριν ανοίξουμε και πάλι τα μάτια μας σε έναν άλλο, διαφορετικό, ξένο, στον οποίο θα ανοίγαμε τις καρδιές μας με αγάπη και θα μοιραζόμασταν αυτό το βαθύ και αμοιβαίο βλέμμα διαρκείας. Το μήνυμα ήταν γιογκικής φύσης, για το θεϊκό που βρίσκεται σε όλους μας, αλλά με έκανε, επίσης, να σκεφτώ την αγάπη μέσα στη θεραπεία, και πώς αυτή η άσκηση μοιάζει, από πολλές απόψεις, με αυτό που κάνουμε καθημερινά στα γραφεία μας.
Ζητάμε από ένα άλλο άτομο να ανοιχτεί, να κρατήσει το βλέμμα του σε εμάς και να εμπιστευτεί ότι θα το αντιμετωπίσουμε με όση περισσότερη ευγένεια και αποδοχή μας είναι δυνατόν. Όταν προσθέτουμε συμπόνια, ενσυναίσθηση, κατανόηση, υπομονή, σεβασμό – όλα τα πράγματα για τα οποία αγωνιζόμαστε να διατηρήσουμε στη στάση μας ως επαγγελματίες – θα νιώσουμε, επίσης, σε κάποιο βαθμό, αγάπη.
Και διαπιστώνω ότι αυτό με κάνει, σε καλές μέρες, να βλέπω τον κόσμο και τον εαυτό μου με περισσότερη ευαισθησία και συγχώρεση. Αυτό είναι ένα μάθημα, το οποίο θέλω να μάθω ξανά και ξανά – περισσότερο από ποτέ τώρα, σε έναν κόσμο που φαίνεται να επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στο μίσος και στη διαίρεση.
Μιλώντας για την εμπειρία αγάπης ενός ψυχοθεραπευτή, μου δημιουργείται άγχος – είμαι λίγο αγχωμένη στην προσπάθεια μου να γράψω για αυτό, γνωρίζοντας ότι μπορεί να ενεργοποιήσω τη χορωδία των αντιρρήσεων και ανησυχιών που δημιουργείται από τις παραβιάσεις ορίων και τις αυτοαποκαλύψεις τους ψυχοθεραπευτή, όταν η αγάπη που βιώνουμε δε διαχειρίζεται σωστά ή επαγγελματικά.
Έχω δει από πρώτο χέρι, πώς μπορεί να γίνει κατάχρηση της αγάπης σε μια θεραπευτική σχέση– έχω θεραπευόμενους που είχαν σεξουαλική σχέση με προηγούμενους ψυχοθεραπευτές τους, που έχουν ζήσει άλλες μορφές παραβιάσεις ορίων και αυτοαποκαλύψεις του ψυχοθεραπευτή (πάρα πολλές πληροφορίες για την προσωπική ζωή του, συμβουλές για μετοχές, κλπ.) ή που έχουν «εκφοβιστεί» για να επιφέρουν αλλαγές στη συμπεριφορά τους που υποστηρίζουν το εγώ και την αυτοεκτίμηση του ψυχοθεραπευτή, και όχι τους στόχους του θεραπευόμενου.
Γνωρίζω καλά ότι οι συνέπειες, ακόμα και από τις πιο μικρές παραβιάσεις ορίων, είναι καταστροφικές για τους θεραπευόμενους. Επειδή η αγάπη είναι μια τόσο φορτισμένη και περίπλοκη λέξη, δεν τη χρησιμοποιώ με τους θεραπευόμενους μου.
Αλλά δε σημαίνει ότι δεν τη νιώθω ή ότι δεν έχω την ανάγκη να κατανοήσω την εμπειρία της κλινικά, προσωπικά και πνευματικά. Και πιστεύω ότι η μη κτητική, οριοθετημένη οικειότητα των θεραπευτικών σχέσεων με έχει διδάξει πολλά για την αγάπη και είμαι καλύτερος άνθρωπος αγαπώντας τους άλλους με αυτόν τον τρόπο.
Συνειδητότητα και αυτεπίγνωση
Για τους περισσότερους από εμάς, ο πιο οικείος τρόπος να σκεφτούμε την αγάπη ή οποιαδήποτε άλλη συναισθηματική εμπειρία που εστιάζει στη δυναμική σχέση μεταξύ ψυχοθεραπευτή και θεραπευόμενου είναι το φαινόμενο μεταβίβασης/αντιμεταβίβασης.
Αυτό περιλαμβάνει μια συγκεκριμένη πρακτική της ενσυνειδητότητας, την ικανότητα του να είστε ανοιχτοί και συνειδητοί ως προς την εμπειρία σας και να αναλογιστείτε και να αισθανθείτε, πώς αυτή η εμπειρία είναι μια επικοινωνία από και προς τον θεραπευόμενο – συχνά μια απαρνημένη ή ανεκπλήρωτη ανάγκη – και να σκεφτείτε, πώς να χρησιμοποιήσετε αυτές τις πληροφορίες με θεραπευτικό, συμπονετικό τρόπο. Είναι, επίσης, μια άσκηση αυτεπίγνωσης, καθώς όλοι έχουμε τις δικές μας απείθαρχες ψυχές να διαχειριστούμε.
Η εμπειρία της αγάπης (ή του μίσους ή οποιουδήποτε άλλου συναισθήματος), όπως και αν εκδηλώνεται, γίνεται μια ευκαιρία να αισθανθείτε χωρίς να πράξετε, να εξερευνήσετε διάφορες αφηγηματικές δυνατότητες και να πάρετε μια ιδέα ως προς την αλήθεια και τη συνοχή που εμπεριέχουν ή για την αυταπάτη και τον πόθο που κρύβουν. Δεν υπάρχει κανένας πραγματικός τρόπος να συμμετέχετε χωρίς να αισθάνεστε, αλλά ως ψυχοθεραπευτές μαθαίνουμε να παρακολουθούμε το συναίσθημα, όπως το αισθανόμαστε.
Αυτή η ικανότητα συνειδητής αυτεπίγνωσης είναι ίσως Η στήλη της Ροζέτας της θετικής συναισθηματικής λειτουργίας, η ικανότητα που προσπαθούμε να διδάξουμε στους θεραπευόμενους μας σε κάθε συνεδρία και η ικανότητα που καθορίζει την επιτυχία μας να τους βοηθήσουμε να θεραπευτούν. Επίσης, με έκανε, πιο ευτυχισμένη και αποτελεσματική σε όλες μου τις σχέσεις.
Εξέλιξε τις Θεραπευτικές Γνώσεις σου με τα ACADEMY Εκπαιδευτικά Σεμινάρια, γίνε σήμερα Συνδρομητής!
Η αποδοχή της αποτυχίας και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας
Η αποτυχία είναι δυσάρεστη και δεν την απολαμβάνω, ωστόσο η δουλειά μου ως ψυχοθεραπεύτρια με έχει εφοδιάσει με άπειρη εμπειρία και έχω μάθει να αποδέχομαι τις αποτυχίες με περισσότερη αξιοπρέπεια, με λιγότερη μη παραγωγική αυτοκριτική και με όλο και περισσότερη ισορροπημένη αυτο-εξέταση. Το έχω κάνει λάθος τις περισσότερες φορές και με περισσότερους τρόπους, από ό,τι μπορώ να μετρήσω.
Σήμερα, ανυπομονώντας να καταλήξω κάπου, παρέσυρα έναν θεραπευόμενο προς ένα θέμα, ο οποίος ήταν πραγματικά πληγωμένος, λόγω μιας σκέψης που ήταν ενδιαφέρουσα για μένα, όχι όμως γι’ αυτόν. Επανέφερα τον εαυτό μου πίσω στο παρόν για να τον ακούσω πραγματικά, όμως ο περισπασμός μου δημιούργησε μια ανάγκη για επαναρρύθμιση.
Και αυτή ήταν μια καλή συνεδρία, μια καλή μέρα! Η συνεχής πρακτική με βοηθά να διατηρήσω την ισορροπία μου, να μην εστιάζω υπερβολικά σε λάθη και να προχωράω, ώστε να ασχοληθώ με πράγματα που είναι πραγματικά σημαντικά.
Συχνά, ως ψυχοθεραπευτές, επικεντρωνόμαστε σε θέματα εξάντλησης ή δευτερογενούς τραύματος τα οποία σίγουρα είναι πραγματικά, ειδικά σε περιβάλλοντα, όπου οι ψυχοθεραπευτές έχουν περιορισμένο έλεγχο ή πρόσβαση σε υποστήριξη. Τείνω να πιστεύω, ότι μεγάλο μέρος της πιθανής ψυχικής βλάβης δεν αφορά τη δουλειά που κάνουμε, αλλά το περιβάλλον μέσα στο οποίο την κάνουμε.
Αν βλέπουμε πάρα πολλούς ασθενείς, δε διατηρούμε λογικά όρια, δεν έχουμε επαρκείς ευκαιρίες για εποπτεία ή γνωμοδότηση, εάν προσπαθούμε να ανταποκριθούμε σε παράλογες προσδοκίες ή αποτυγχάνουμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας ψυχολογικά εκτός των συνεδριών, θα υποφέρουμε στη δουλειά μας – τόσο ως προς την ικανότητά μας να την κάνουμε καλά όσο και στις δικές μας ψυχές.
Χωρίς αυτά τα όρια, δεν μπορούμε να καλλιεργήσουμε και να προστατεύσουμε τη δική μας ανθεκτικότητα. Αλλά παρουσία ελέγχου και υποστήριξης, μερικές φορές ξεχνάμε να τονίσουμε σε μεγάλο μέρος του διαλόγου σχετικά με τη ζωή του ψυχοθεραπευτή, πόσο τυχεροί είμαστε που μπορούμε να ασχοληθούμε με μια εργασία που είναι αφιερωμένη εξ ολοκλήρου στην εύρεση νοήματος και θεραπείας μέσω της σχέσης.
Συμπέρασμα
Νιώθω, επίσης, λίγο ένοχη για την καλή μου τύχη. Θεωρώ τον εαυτό μου κακομαθημένο. Οι άνθρωποι πληγώνονται σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα, όμως εγώ δε βρίσκομαι στα χαρακώματα, και αντιμετωπίζω λιγότερα από πολλούς άλλους, όσον αφορά τους τρομερά περίπλοκους παράγοντες του κοινωνικοοικονομικού στρες.
Διατηρώ ένα κέντρο με συναδέλφους που αγαπώ και σέβομαι, και των οποίων η πνευματική και κλινική ανάπτυξη είναι συνδεδεμένη με τη δική μου για πάνω από 20 χρόνια. Θα ήταν αγένεια, αν δεν ήμουν ευγνώμων για ένα τόσο εύφορο έδαφος, στο οποίο μπορώ να αναπτυχτώ.
Όλοι γνωρίζουμε τα μειονεκτήματα της επαγγελματικής μας κατεύθυνσης: οι ανταμοιβές δεν είναι μεγάλες. Αν και έχουμε μεγάλη ελευθερία, όσοι από εμάς βρίσκονται στην ιδιωτική πρακτική, δεν έχουμε τα πρακτικά οφέλη που πολλοί επαγγελματίες θεωρούν δεδομένα, όπως οι αναρρωτικές ή μετ’ αποδοχών άδειες αναρρωτικής ή η περιορισμένη ασφάλεια εργασίας. Η σπουδαιότητα της δουλειάς μας υποτιμάται, παρεξηγείται ή παρουσιάζεται λάθος από πολλούς.
Αν κάνετε τη δουλειά σας καλά, η αυτο-αμφιβολία και η αβεβαιότητα δε θα σας είναι άγνωστες. Πρέπει να καταπίνετε πολλά άσχημα πράγματα και οι νέες γνωριμίες τείνουν να γίνονται δύσκολες, όταν αναφέρετε το επάγγελμά σας. Ωστόσο, ο κόσμος δεν προσφέρει πολλές ευκαιρίες για να εργάζεται κανείς με τέτοιο τρόπο, ώστε να αισθάνεται πνευματικά και ηθικά γεμάτος και να προάγει, επίσης, τη συναισθηματική υγεία και ανάπτυξη.
Πρόκειται για μια ζωή προσφοράς από πολλές απόψεις, αλλά και μια ζωή προσφοράς στον εαυτό, μια ευκαιρία να προσπαθήσουμε να κάνουμε το καλό και να προσπαθούμε να είμαστε καλοί άνθρωποι. Αυτά είναι πολλά για τα οποία μπορούμε να είμαστε ευγνώμονες.
Πηγή: PsychologyNow.gr
