Ποια είναι τα μηνύματα που περνά το γραφείο του θεραπευτή στον θεραπευόμενο και πώς επιδρούν σε αυτόν;
Η συγγραφέας Αν Λόφτιν θα μπορούσε να γράψει ολόκληρο βιβλίο σχετικά με τις λεπτές διαφορές των μοντέρνων ψυχοθεραπευτικών μεθόδων και τους διαφορετικούς τύπους προσωπικοτήτων των ψυχοθεραπευτών που είχε επισκεφθεί, με βάση τη διακόσμηση των γραφείων τους.
Υπήρχε ο αυστηρά Φροϋδικός με τον καλυμμένο με πλαστικό καναπέ ο οποίος και μετά βίας μιλούσε, αν και πού και πού μπορεί να του ξέφευγε καμιά φράση όπως «το γάλα της μητέρας». Το γραφείο ενός άλλου είχε φαλλικά Αφρικανικά αγάλματα και φωτογραφίες μιας νεαρής συζύγου που πάντα ακουγόταν κάπου στο βάθος. Ένας κλινικός κοινωνικός λειτουργός, είχε πολλά αναπαυτικά έπιπλα και ενεθάρρυνε τους ασθενείς να κάθονται οπουδήποτε (οι συνεδρίες κατέληγαν σε ατελείωτες αγκαλιές που σήμαιναν έντονη αντιμεταβίβαση). Ο τελευταίος ψυχαναλυτής της, με τον οποίον πέρασε μια καρποφόρα δεκαετία, δεν έβλεπε ασθενείς στο σπίτι του, αλλά σε ένα κτίριο γραφείων και το γραφείο του είχε μόνο δύο αδιάφορες δερμάτινες καρέκλες, μία βιβλιοθήκη γεμάτη ιατρικά βιβλία και ένα τραπεζάκι με ένα κουτί χαρτομάντηλα.
Έχω δει τον καλό, τον κακό και τον άσχημο, λέει η κυρία Λόφτιν, η 53χρονη συγγραφέας, η οποία έχει μία εμπειρία 20 ετών θεραπείας. Όπως πολλοί ασθενείς, έτσι και η κυρία Λόφτιν έμαθε από πολύ νωρίς ότι το γραφείο ενός θεραπευτή, ειδικότερα ένα γραφείο στο σπίτι και τα πράγματα που βρίσκονται μέσα σ’ αυτό, μπορούν να περιλαμβάνουν περισσότερες αποκαλύψεις από ό,τι μια Κυριακή πρωί στην εκκλησία.
Οι θεραπευτές δουλεύουν στα σπίτια τους από τότε που ανακαλύφθηκε η ψυχανάλυση, αλλά το νόημα και το μήνυμα του περιβάλλοντος άρχισαν πρόσφατα να εξετάζονται ιδιαίτερα εξονυχιστικά.
Όπως παρουσιάζεται στην τηλεοπτική σειρά InTreatment, ένα γραφείο στο σπίτι μπορεί να είναι πολύ αμφίσημος χώρος. Σε ένα από τα αρχικά επεισόδια της σειράς όπου πρωταγωνιστεί ο Γκάμπριελ Μπερν ως ο θεραπευτής Πωλ Γουέστον, η Λώρα, μία ασθενής με ναρκισσιστική διαταραχή και με βαριά ερωτική μεταβίβαση (ψυχιατρική ορολογία για τον έρωτα του θεραπευόμενου προς τον θεραπευτή), σχεδόν γκρεμίζει με τα χέρια της την πόρτα που χωρίζει το γραφείο του Γουέστον από το σπίτι του, στην προσπάθειά της να πάει στην τουαλέτα (η τουαλέτα στο γραφείο του είναι χαλασμένη). Ακολουθεί ένταση και από τις δύο πλευρές.
Για τους συγγραφείς του In Treatment το γραφείο του Γουέστον συμβολίζει την παραβίαση των ορίων μεταξύ της εργασίας και της προσωπικής ζωής του. Αλλά και στην πραγματικότητα, οι θεραπευτές αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο ότι ο εργασιακός τους χώρος μπορεί να έχει έντονο αντίκτυπο στους ασθενείς τους.
Πέρσι, ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychoanalytic Psychology του Αμερικανικού Ψυχολογικού Συλλόγου (APA), προκάλεσε αναστάτωση θέτοντας θέματα ηθικής που σχετίζονται με τα γραφεία στα σπίτια των θεραπευτών. Η συγγραφέας του, Κάρεν Τζ.Μαρόντα, ψυχαναλύτρια και πρώην πρόεδρος ηθικής του τμήματος ψυχανάλυσης του Αμερικανικού Ψυχολογικού Συλλόγου, έγραψε ότι οι εικόνες και οι μυρωδιές του σπιτιού του θεραπευτή είναι «κλειδαρότρυπες» στη ζωή του που θα μπορούσαν να προκαλέσουν υπερβολική διέγερση ή συγκίνηση. Το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, για παράδειγμα, θα πρέπει να αποκαλύπτεται όταν ένας ασθενής είναι έτοιμος να το αντιμετωπίσει και όχι όταν πέσει πάνω στο/στη σύζυγο του/της ψυχαναλυτή/ψυχαναλύτριας στην είσοδο του σπιτιού.
Η Δρ. Μαρόντα θυμήθηκε τη δική της προσωπική εμπειρία ως νεαρή ψυχαναλύτρια και ασθενής όταν έκανε συνεδρίες με τη θεραπεύτριά της στο πολυτελές σπίτι της που ήταν γεμάτο από τα μέλη της οικογένειας της και άφθονο υπηρετικό προσωπικό. Δεν συνειδητοποίησα τον αρνητικό αντίκτυπο ως ασθενής παρά μετά από χρόνια όταν έγινα περισσότερο αντικειμενική, δήλωσε.
Η συνεδρία μας γινόταν το Σάββατο πρωί όπου συναντούσα το γιο της, έναν έφηβο που με αγριοκοίταζε και προφανώς δυσανασχετούσε για τον χρόνο που δεν περνούσε η μητέρα του μαζί του. Αισθανόμουν ένοχη. Αισθανόμουν θυμωμένη. Ήταν πλούσιοι και εγώ μόλις ξεκινούσα την καριέρα μου. Στην πρώτη συνεδρία μια υπηρέτρια άνοιξε την πόρτα. Για κάποιον που δεν είναι πλούσιος ήταν τρομακτικό. Ταυτόχρονα όμως αισθανόμουν ότι με φροντίζει πραγματικά, είπε, προσθέτοντας μια επιφύλαξη: Απλώς όμως το ό,τι αισθάνεσαι καλά εκείνη τη στιγμή δεν σημαίνει εν τέλει ότι είναι θεραπευτικό.
Αυτό που δεν υπολόγισε, συνέχισε η Δρ. Μαρόντα, ήταν το μέγεθος της οργισμένης αντίδρασης απέναντι στο άρθρο της, που εκφράστηκε με άρθρα που δημοσιεύτηκαν μετά το δικό της, καθώς και με οργισμένα σχόλια προς τον εκδότη και την ίδια. Κάποιος είπε ότι επιδιδόμουν σε κυνήγι μαγισσών, ανέφερε. Ξεκάθαρα, η Δρ. Μαρόντα είχε θίξει την κοινότητα των ψυχαναλυτών ακριβώς εκεί που ζούσε. Στο σπίτι τους.
Αναλύοντας το In Treatment
Ο Λιούις Άρον, διευθυντής του μεταδιδακτορικού προγράμματος στην ψυχοθεραπεία και την ψυχανάλυση του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, οργάνωσε μία συνάντηση για τους συναδέλφους του. Το θέμα; Η σειρά In Treatment. Εμφανίστηκαν διακόσιοι αναλυτές. Κάποιοι σηκώνονταν και έλεγαν, Γεια σας, ονομάζομαι Χ και είμαι εθισμένος/η στο In Treatment και όλοι λέγανε, Γεια σου Χ!’». Επί δύο ώρες, οι αναλυτές συζητούσαν τα διάφορα λάθη του πρωταγωνιστή και θεραπευτή Γουέστον σε σχέση με τα θέματα ορίων και ένας αναλυτής έθιξε την ιδέα ότι η τοποθέτηση του γραφείου του στο σπίτι του ήταν η αιτία πολλών αμαρτημάτων του.
Κάποιος ανέφερε το άρθρο της Μαρόντα, είπε ο Δρ. Άρον. Δεν συμφωνούσε μαζί της. Ούτε εγώ συμφωνώ. Πιστεύω ότι πάντα υπάρχει μία διαλεκτική ένταση μεταξύ του προσωπικού και του επαγγελματικού χώρου και χάνουμε πολλά διαμορφώνοντας ένα έντονα κλινικό περιβάλλον. Είναι ευχάριστο να βλέπεις ότι ο θεραπευτής έχει μία πραγματική ζωή και ότι είναι ένας πραγματικός άνθρωπος.
Λίγοι θεραπευτές σήμερα θα ισχυρίζονταν ότι είναι εφικτό ή ακόμη και επιθυμητό να παρουσιάσουν τον εαυτό τους σαν μία εντελώς λευκή σελίδα, με ένα γραφείο και θεραπευτικό στυλ εντελώς ελεύθερα από προσωπικές επιρροές. Οπότε η συζήτηση επικεντρώνεται στον ιδανικό βαθμό επιρροών και αποκαλύψεων: είναι υπερβολική η ύπαρξη οικογενειακής φωτογραφίας ή του σκύλου του θεραπευτή;
Η Μπέτσυ Ισραήλ, μία συγγραφέας από το Μανχάταν, έζησε μία περίπτωση υπερβολικής αποκάλυψης. Όταν ήταν 20 ετών (τώρα 49 ετών), έβλεπε μία ηλικιωμένη θεραπεύτρια που ήταν τόσο αυστηρή, τόσο δογματική που ένιωθα σαν να με ανέλυε η ίδια η Άννα Φρόιντ, είπε. Είχα μία καταπληκτική μεταβίβαση: ήταν η μητέρα μου και επί δύο χρόνια προσπαθούσαμε να λύσουμε θέματα γύρω από το σεξ και την άρνηση.
Κάποια μέρα, η κυρία Ισραήλ περίμενε για τη συνεδρία της στον μακρύ διάδρομο που οδηγούσε στο γραφείο της ψυχαναλύτριας της, το οποίο βρισκόταν μέσα σε ένα τεράστιο διαμέρισμα σε κάποια ακριβή συνοικία. Άρχισε να περιεργάζεται τις ξεθωριασμένες υδατογραφίες γυμνών της εποχής του ’50 που γέμιζαν τον διάδρομο ώσπου διαπίστωσε με φρίκη ότι το μοντέλο αυτών των γυμνών ήταν η γιατρός της.
Ήταν μία πολύ καθώς πρέπει κυρία ντυμένη με τουίντ και καθόλου αποκαλυπτική, αν καταλαβαίνετε τι εννοώ, είπε η κυρία Ισραήλ με ένα ρίγος που έγινε αισθητό. Ποτέ δεν της το ανέφερα. Αισθάνθηκα ότι θα ήταν απρεπές εκ μέρους μου, αλλά ταυτόχρονα είχε ξεκινήσει η διαδικασία ολοκλήρωσης της θεραπείας, είπε, οπότε ίσως δεν ήταν κάτι κακό. Η κυρία Ισραήλ υπέθεσε ότι η τοποθέτηση των γυμνών ήταν σκόπιμη, πιθανώς για να «ανεβάσει τον πήχη» η ψυχαναλύτρια για συγκεκριμένους ασθενείς.
Η παρουσία σκύλων στην ψυχοθεραπεία
Η παρουσία ενός κατοικίδιου στο γραφείο ενός θεραπευτή μπορεί να είναι επίσης αμήχανη. Ο Τομ Κάσιν, αντιπρόεδρος μιας εταιρίας, αισθανόταν αμηχανία, όπως είπε, να αντικρίζει τα «τέσσερα μάτια» του θεραπευτή του και του Γερμανικού ποιμενικού του. Η Σάνον Μπερκ θυμάται ότι επέλεξε μία θεραπεύτρια από μία λίστα που της έδωσε η ασφαλιστική της εταιρία πριν από επτά χρόνια όταν έπασχε από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Στο γραφείο της γιατρού υπήρχε ένα κρεβάτι σκύλου και ένας μικρός σκύλος. Κάποια μέρα, η κυρία Μπερκ βρέθηκε να περιμένει στην αίθουσα αναμονής αργοπορημένη στο ραντεβού της. Όταν τελικά άνοιξε η πόρτα, είδε το σκύλο, ντυμένο με αποκριάτικο κοστούμι διαβόλου. Η γιατρός κρατούσε μία μικρή στέκα με κόκκινα κέρατα και ψαλίδι στα χέρια της, θυμάται η κυρία Μπερκ, ενώ η γιατρός της εξηγούσε ότι το κάλυμμα για το κεφάλι του σκύλου ήταν πολύ μεγάλο. Προφανώς προσπαθούσε να το τροποποιήσει ενώ με άφηνε να περιμένω. Κατά τη διάρκεια μίας άλλης συνεδρίας, θυμάται η κυρία Μπερκ, η γιατρός διέκοψε για να δώσει στον σκύλο ένα μπισκότο επειδή έκανε κάποιο κόλπο.
Οπότε, τι σκέφτονται οι θεραπευτές όταν διακοσμούν το γραφείο τους;
Η Αν Μαλόνι, διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων που έγινε ψυχίατρος, εργάζεται στο ισόγειο ενός κλασικού κτιρίου στο Μανχάταν όπου κατοικεί επίσης (οι είσοδοι είναι ξεχωριστές). Γνωρίζει κάποια πράγματα σχετικά με τη σημειολογία των αντικειμένων και των εννοιών που κρύβονται πίσω από τη διακόσμηση. Όταν εργαζόταν ως σχεδιάστρια στα 20 της συνειδητοποίησε ότι όταν οι πελάτες της μάλωναν για τις κουρτίνες, στην πραγματικότητα δεν ήταν για τις κουρτίνες.
Η Δρ. Μαλόνι προσθέτει: Η άποψή μου είναι ότι το σημαντικότερο για τον χώρο σας είναι να αισθάνεστε αρκετά άνετα για να κάνετε καλά τη δουλειά σας και να σας αντιπροσωπεύει. Δεν εννοώ να αντικατοπτρίζει τα βαθιά, σκοτεινά μυστικά σας, αλλά εσάς ως άτομο. Είναι μία αγορά και οι ασθενείς είναι ψαγμένοι. Το σπίτι σας και το γραφείο σας σάς καθρεφτίζουν. Γιατί να θέλεις έναν θεραπευτή που δεν φαίνεται να είναι συγκροτημένος;
Αν και όπως εξήγησε ο Κρίστιαν ΜακΛάφλιν, παραγωγός ταινιών, ένα άθλιο ντεκόρ μπορεί να είναι θεραπευτικό. Πάντα είχα αυτή την ιδέα για τα γραφεία των θεραπευτών ως ιδιαίτερα αριστοκρατικά με δερμάτινα έπιπλα και πολλά πτυχία από ακριβά πανεπιστήμια στους τοίχους. Με άλλα λόγια, μια φιλόδοξη εικόνα. Αλλά όταν μετακόμισε από το Λος Άντζελες στη Νέα Υόρκη για την παραγωγή της ταινίας Η εκδίκηση της ξανθιάς, βρέθηκε σε θεραπεία για πρώτη φορά, σε ένα αχούρι δίπλα σε ένα πρακτορείο διανομής ρόλων.
Ο μεγάλος καναπές που καθόμουν κάθε εβδομάδα ήταν γεμάτος με φτηνά, λούτρινα ζωάκια βουτηγμένα σε δάκρυα, θυμάται. Ποτέ δεν ξεκίνησα μια συνεδρία που να μην αισθάνομαι σωματική απέχθεια για τον χώρο. Η θεραπεία ήταν ήδη τόσο αδιανόητα άβολη για εμένα και καθώς ήταν έτσι και το περιβάλλον, μάλλον έπρεπε να το αποδεχτώ.
Η Φλόρενς Φέλμαν, διακοσμήτρια κινηματογραφικών σκηνικών, είπε ότι όταν δημιουργεί ένα σκηνικό για έναν χαρακτήρα ψυχιάτρου, χρησιμοποιεί «αντικείμενα-κλισέ» ώστε να μπορεί το κοινό να διαβάσει τη σκηνή αμέσως, όπως Ινδιάνικη και Αφρικανική τέχνη και κάθε είδους γνωστή έθνικ τέχνη και δηλώνει: Αποδέχομαι όλες τις κουλτούρες και τα έθιμα οπότε ό,τι και να πεις δεν θα με σοκάρει. Όταν ο γιος της ήταν έφηβος και χρειαζόταν βοήθεια να ανταπεξέλθει, πήγε σε έναν ψυχίατρο που το γραφείο του έμοιαζε σαν σκηνικό που είχε φτιάξει η ίδια για κάποια ταινία και ζωντάνεψε. Προσπάθησα να καταπνίξω το ένστικτό μου ότι οι συμβουλές του θα ήταν τόσο κλισέ όσο και το γραφείο του. Τέσσερις συνεδρίες των 400 δολαρίων αργότερα, το ένστικτό της αποδείχθηκε σωστό.
Το σκηνικό της σειράς In Treatment δεν έχει κανένα από αυτά τα κλισέ. Για την ακρίβεια, το φορτωμένο γραφείο του Γουέστον με μινιατούρες πλοίων, λαμπατέρ και βιβλία, μοιάζει περισσότερο με το καθιστικό ενός ακαδημαϊκού του Χάρβαρντ. Η Σουζούκι Ίνγκερσλεβ, η σχεδιάστρια παραγωγής της σειράς, το διακόσμησε χωρίς να ανταποκρίνεται σε κάποιο ιδεώδες που είχε για το γραφείο ενός θεραπευτή αλλά για να υπάρχει κάτι ενδιαφέρον πίσω από τα κεφάλια των χαρακτήρων. Αν είχαμε κενούς τοίχους εκεί, ο κόσμος θα πέθαινε από ανία παρακολουθώντας τη σειρά.
Εξέλιξε τις Θεραπευτικές Γνώσεις σου με τα ACADEMY Εκπαιδευτικά Σεμινάρια, γίνε σήμερα Συνδρομητής!
Είναι σαν κατάστημα με αντίκες, είπε ο Ρόμπερτ Λανγκς, ψυχαναλυτής στο Μανχάταν. Όπως και η τουαλέτα του! Πιστεύω ότι όλη η σειρά είναι χαοτική και προσπαθεί να τρελάνει τους ασθενείς του.
Πέρα από τα διακοσμητικά, για τον Δρ. Λανγκς, που περιέγραψε τον εαυτό του σαν έναν Φροϋδικό ρεβιζιονιστή με ένα ελάχιστα διακοσμημένο γραφείο σε ένα κτίριο γραφείων, υπάρχει μόνο μία αρχετυπική υποσυνείδητη εικόνα της ύπαρξης ενός γραφείου στο σπίτι του θεραπευτή και αυτή είναι ότι το γραφείο στο σπίτι είναι τελείως ακατάλληλο και καταστροφικό για τον ασθενή. Επίσης, ποιος είναι ο αντίκτυπος στην οικογένεια του θεραπευτή;
Ο Ντέϊβιντ Τολτσίνσκι, ένας 45χρονος σεναριογράφος και πρόεδρος του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Νόρθγουεστερν έχει σκεφτεί πολύ αυτή την ερώτηση. Μεγάλωσε με έναν πατέρα ψυχαναλυτή που έβλεπε τους ασθενείς στο καθιστικό του σπιτιού τους το οποίο έκλεινε με δύο διπλές πόρτες και κανένα μέλος της οικογένειας δεν μπορούσε να πλησιάσει κατά τη διάρκεια των συνεδριών ή να μπει ή να βγει από το σπίτι όταν έμπαιναν ή έβγαιναν οι ασθενείς.
Ο κύριος Τολτσίνσκι παραδέχτηκε ότι ήταν καταπιεστικό το περιβάλλον, αλλά ήταν και ένα δώρο γι’ αυτόν. Ένα από τα σενάριά του που βρίσκεται σε εξέλιξη, Reflections on a Teenage Antichrist, αφορά σε έναν έφηβο που λατρεύει τη χέβι μέταλ και αρχίζει να πιστεύει ότι ο ψυχίατρος πατέρας του μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ο διάβολος. Πολλές σκηνές γυρίζονται στο σπίτι μου, με τον έφηβο ήρωα να κρυφακούει πίσω από τις διπλές πόρτες του γραφείου του πατέρα μου. Φυσικά και δεν πιστεύω ότι ο πατέρας μου ήταν ο διάβολος, αλλά μου έκανε ένα μεγάλο δώρο ως συγγραφέα, που είναι η εικόνα αυτής της κλειστής διπλής πόρτας του γραφείου του θεραπευτή.
Πηγή: PsychologyNow.gr
